وندافزایی به ستاک های ساده فعلی در زبان فارسی نوشتاری و گفتاری معیار

فهرست جدولها

4-1: صرف فعل کمکی "بود" در وجه اخباری و التزامی    137
4-2: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی نوشتاری معیار    144
4-3: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی گفتاری معیار    145
4-4: وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی می پیوندند    148
4-5: تلفیق انواع وند افزایی تصریفی و ستاکهای ساده فعلی در زبان فارسی معیار    149
4-6: نشانداری معنایی در وندافزایی تصریفی    155
4-7: بسامد پیشوندهای فعلی    189
4-8: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک حال    199
4-9: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته    200
4-10: تعداد وندهای اشتقاقی ستاکهای ساده فعلی    201
4-11: تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی فعلی    201
4-12: تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای ساده فعلی در زبان فارسی معیار    202
5-1: درصد کاربرد وندافزایی اشتقاقی و تصریفی در گونه های زبان فارسی معیار    234
 
فهرست نمودارها
1-1: طرح کلی نظریه حاکمیت و مرجع گزینی    9
1-2: الگوی سازه ای گروهها    11
1-3: جمله دارای فعل کمکی    14
1-4: جمله بدون فعل کمکی    14
1-5:  جایگاه عناصر تصریفی فعل    16
1-6: جایگاه متمم ساز (1)    17
1-7: جایگاه متمم ساز (2)    18
1-8: نمودار جمله ساده انگلیسی طبق نظریه حاکمیت و مرجع گزینی    19
2-1: سطوح زبانی    25
2-2: تراوش ویژگی وند در زبان انگلیسی    30
3-1: انواع واژه در زبان فارسی    53
3-2: انواع تکواژ در زبان فارسی    56
3-3: انواع فعل در زبان فارسی    64
3-4: ریشه فعلی و عنصر تصریفی زمان    67
4-1: وندافزایی در زبان فارسی معیار    127
4-2: تراوش در زبان انگلیسی    161
4-3: تراوش در زبان فارسی    162
4-4: ساخت موضوعی واژه    164
4-5: گروه فعلی    165
4-6: ساختار درونی جمله ساده متعدی در زبان انگلیسی طبق آراء پولاک    167
فهرست نمودارها
4-7: اتصال پسوندهای زمان و مطابقت    169
4-8: اتصال وندهای مطابقت، زمان و منفی ساز    170
4-9: تراوش ویژگی پسوند اشتقاقی    220
4-10:تراوش ویژگی پیشوند اشتقاقی    220
4-11:تراوش ویژگی وند در پسوند افزایی چندگانه اشتقاقی     221
4-12: تراوش ویژگی وند در واژه حامل پیشوند و پسوند اشتقاقی    221
4-13: جایگاه وند و خواهر آن     222
 
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1-    پیش گفتار    2
1-2-    تعریف موضوع    3-2
1-3-    ضرورت و سابقه پژوهش    4-3
1-4-    هدفهای پژوهش    4
1-5-    پرسشهای اصلی پژوهش    4
1-6-    فرضیه ها    5-4
1-7-    روش انجام پژوهش    5
1-8-    چارچوب نظری    5
1-8-1- نظریه حاکمیت و مرجع گزینی    9-6
     1-8-1-1- نظریه ایکس تیره    10
        1-8-1-1-1- برخی از مزایای نحو ایکس تیره    10
        1-8-1-1-2- قواعد نظریه ایکس تیره    12-10
1-8-2- گروه تصریفی    19-10
1-9-    تعریف اصطلاحات    19
1-9-1- وند    20
1-9-2- وند افزایی    20
1-9-3- ستاک فعلی    20
1-9-4- زبان فارسی معیار    20
       1-9-4-1- زبان فارسی نوشتاری معیار    20
       1-9-4-2- زبان فارسی گفتاری معیار    21
1-10-    ساختار پژوهش    22-21

فصل دوم: پیشینه پژوهش
2-1- پیش گفتار    24
2-2- تاریخ مباحث ساختواژی در غرب    25-24
    2-2-1- ساختواژه در مکتب ساختگرایی    26-25
    2-2-2-ساختواژه در مکتب زایشی    27-26
        2-2-2-1- ساختواژه در نظریه حاکمیت و مرجع گزینی    28-27
2-3- مطالعات زبانشناسان غیر ایرانی در زمینه ساختواژه    28
    2-3-1- چامسکی (1970)    29-28
    2-3-2-هله (1973)    30-29
    2-3-3-لیبر (1980)    31-30
    2-3-4-ویلیامز (1981)    31
    2-3-5-کیپارسکی (1982)    31
    2-3-6-سلکرک (1982)    34-32
    2-3-7-بائر (1983)    35-34
    2-3-8-متیوس (1991)    36-35
    2-3-9-کریستال (1992)    36
    2-3-10-کاتامبا (1993)    37-36
    2-3-11-کریستال (1997)    37
2-4- مطالعات ایرانیان در زمینه ساختواژه    37
     2-4-1- پژوهشهای سنتی    37
         2-4-1-1- ابن سینا (قرن چهارم)    38-37
         2-4-1-2- شمس قیس رازی (قرن هفتم)    38
         2-4-1-3- میرزاحبیب اصفهانی (اوایل قرن چهاردهم)    38
         2-4-1-4-  پنج استاد (1363)    38
         2-4-1-5- خانلری (1363)    39
         2-4-1-6- انوری و گیوی (1363)    39
         2-4-1-7- خلیلی (1371)    39
         2-4-1-8- نوبهار (1372)    40-39
         2-4-1-9- میرزایی (1372)    40
         2-4-1-10- مقربی (1372)    40
         2-4-1-11- شریعت (1375)    41-40
     2-4-2- پژوهشهای نوین    41
         2-4-2-1- پیرشفیعی (1361)    41
         2-4-2-2- فری (1370)    42
         2-4-2-3- صادقی (72-1370)    42
         2-4-2-4- کشانی (1371)    43-42
         2-4-2-5- سامعی (1375)    44-43
         2-4-2-6- اسحاقی (1375)    44
         2-4-2-7- طباطبایی (1376)    45-44
         2-4-2-8- هاجری (1377)    45
         2-4-2-9- مدرس خیابانی (1378)    45
         2-4-2-10- کمالی نفر (1378)    46-45
         2-4-2-11- قطره (1379)    46
         2-4-2-12- کلباسی (1380)    47-46
         2-4-2-13- شریف (1381)    47
         2-4-2-14- طباطبایی (1382)    47
2-5- معایب دستورهای سنتی    48
2-6- اشتقاق در زبان عربی    48
2-7- اشتقاق در زبان فارسی از دیدگاه سنتی    50-48

فصل سوم: فهرست افعال ساده و مشتقات
3-1- پیش گفتار    52
3-2- واژه    52   
           3-2-1-واژه از نظر آوایی    53
           3-2-2-واژه از نظر ساختواژی    53
           3-2-3- واژه از نظر معنایی    53
3-3- انواع واژه از نظر ساخت درونی    53
           3-3-1- واژه بسیط    53
           3-3-2-واژه غیربسیط    54
               3-3-2-1-واژه مرکب    54
               3-3-2-2- واژه مشتق    54
               3-3-2-3- واژه مشتق - مرکب  / مرکب – مشتق    54
3-4- تکواژ     55
3-5- گونه تکواژ    55
3-6- تکواژ گونه     55
3-7- انواع تکواژ در زبان فارسی    56
           3-7-1- انواع تکواژ از لحاظ توزیع    56
               3-7-1-1-تکواژ آزاد    57
               3-7-1-2- تکواژ وابسته    57
           3-7-2-انواع تکواژ آزاد و وابسته از لحاظ معنایی    57
               3-7-2-1-تکواژ آزاد واژگانی (قاموسی)    57
               3-7-2-2-تکواژ آزاد دستوری (نقشی)    57
               3-7-2-3- تکواژ وابسته واژگانی    58
               3-7-2-4-تکواژ وابسته دستوری    58
           3-7-3-انواع تکواژهای وابسته دستوری از لحاظ نقش    58
               3-7-3-1- وندهای تصریفی    59-58
               3-7-3-2-وندهای اشتقاقی    59
               3-7-3-3- واژه بستها    60-59
                    3-7-3-3-1- واژه بستهای زبان فارسی    61-60
           3-7-4- انواع وندها از لحاظ جایگاه    61
               3-7-4-1- پیشوند    61
               3-7-4-2-پسوند    61
               3-7-4-3-میانوند    62-61
               3-7-4-4-پیراوند    62
           3-7-5- انواع وند از لحاظ میزان زایایی    62
               3-7-5-1- وندهای مرده    62
               3-7-5-2- وندهای سترون    62
               3-7-5-3-وندهای زایا    62
3-8- وندافزایی    63
    3-8-1- وندافزایی تصریفی    63
    3-8-2- وندافزایی اشتقاقی    64
3-9- انواع فعل در زبان فارسی از لحاظ ساختمان    64
     3-9-1- افعال بسیط    65
     3-9-2- افعال غیربسیط    65
         3-9-2-1- افعال مرکب    65
          3-9-3-2- افعال پیشوندی    65
3-10- وند به چه افزوده می شود    65
     3-10-1- ریشه    65
     3-10-2- ستاک    66
     3-10-3- پایه    66
3-11- تفاوت ریشه و پایه    66
3-12- مبنای اشتقاق و تصریف    67-66
3-13- ریشه فعل    67
3-14- نکاتی درباره فهرست افعال ساده    68
   - فهرست افعال ساده


فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- پیش گفتار    125
4-2- وندافزایی در زبان فارسی معیار    126-125
    4-2-1- وندافزایی آشکار    128
        4-2-1-1- پیشوندافزایی    128
        4-2-1-2- پسوند افزایی    128
    4-2-2-وندافزایی غیر آشکار    129-128
4-3-وندافزایی تصریفی و اشتقاقی در زبان فارسی معیار    129
      بخش اول: وندافزایی تصریفی
4-4- وندافزایی تصریفی در زبان فارسی معیار    131
    4-4-1- وندافزایی غیرآشکار تصریفی    132-131
    4-4-2-وندافزایی آشکار تصریفی    132
       4-4-2-1-پیشوند افزایی تصریفی    132
       4-4-2-2-پسوند افزایی تصریفی    133
4-5- وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی می پیوندند    133
     4-5-1-پیشوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی
می پیوندند    133
         4-5-1-1- /na-/ پیشوند تصریفی منفی ساز    134
         4-5-1-2- /be-/ پیشوند تصریفی وجه ساز    135
         4-5-1-3- /mi-/ پیشوند تصریفی وجه ساز    136
             4-5-1-3-1- استفاده از افعال کمکی برای بیان وجه    137
         4-5-1-4- /mi-/ پیشوند تصریفی نمود ساز    138-137
      4-5-2- پسوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی
می پیوندند    138
         4-5-2-1- /-e/ پسوند تصریفی نمود ساز    139
         4-5-2-2-/-ân/ پسوند تصریفی سببی ساز    142-140
         4-5-2-3-/-id/ پسوند تصریفی گذشته ساز    143-142
         4-5-2-4-پسوندهای تصریفی مطابقت    145-143
4-6- پسوندهای تصریفی زبان فارسی که به پایه های غیرفعلی می پیوندند    146-145
    4-6-1- /-ân , -hâ/ پسوندهای تصریفی جمع ساز    146
    4-6-2-/-tar/  پسوند تصریفی صفت تفضیلی    146
    4-6-3-/-om/ پسوند تصریفی اعداد     146
4-7- ستاکهای حال بدون صورت تصریفی    148-146
4-8- جدول وندهای تصریفی ستاکهای ساده فعلی    148
4-9- تلفیق انواع وندافزایی تصریفی و ستاکهای ساده فعلی    149-148
4-10- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی تصریفی    149
     4-10-1- ویژگیهای آوایی وندافزایی تصریفی    150
          4-10-1-1-تکواژ گونگی    150
          4-10-1-2-توزیع تکمیلی    150
          4-10-1-3-همگونی    151
          4-10-1-4-درج همخوان    151
          4-10-1-5- حذف    152
               4-10-1-5-1-حذف آخرین همخوان پسوند مطابقت    152   
               4-10-1-5-2-حذف بخشی از ستاک فعلی    152   
               4-10-1-5-3-حذف همخوان میانجی    152   
               4-10-1-5-4-حذف واکه و همخوان ستاك    153   
           4-10-1-6- تغییر همخوان    153   
                4-10-1-6-1- تغییر همخوان پسوند تصریفی مطابقت    153
                4-10-1-6-2- تغییر همخوان ستاک    153
          4-10-1-7- تغییر جایگاه تکیه ستاک    153
      4-10-2-ویژگیهای معنایی وندافزایی تصریفی    154
         4-10-2-1- معنی قاعده مند و پیش بینی پذیر    154
         4-10-2-2-نشانداری معنایی    155-154
     4-10-3-ویژگیهای ساختواژی وندافزایی تصریفی    155
          4-10-3-1- زایایی    155
          4-10-3-2-نبودن خلاء اتفاقی    156
          4-10-3-3-قاعده مندی    157
          4-10-3-4-عدم قابلیت جایگزینی    157
          4-10-3-5-وند آرایی    158-157
          4-10-3-6- وندافزایی چندگانه    158
          4-10-3-7- همنشینی و جانشینی وندها    159-158
          4-10-3-8- افزایش تعداد مدخلهای واژگانی    159
       4-10-4- ویژگیهای نحوی وندافزایی تصریفی    160
          4-10-4-1-وند به عنوان هسته نحوی و تراوش ویژگی آن     162-160
          4-10-4-2-ساخت موضوعی    165-162
          4-10-4-3- هسته گروه فعلی    166-165
          4-10-4-4-عنصر تصریفی INFL    168-166
               4-10-4-4-1-اتصال وندهای زمان و مطابقت    168
               4-10-4-4-2-اتصال پیشوند منفی ساز    170-169
          4-10-4-5- وندهای تصریفی وجه ساز، نمود ساز و سببی ساز    170
          4-10-4-6- جایگاه افعال کمکی    171
4-11- محدودیتهای وندافزایی تصریفی    171
    4-11-1- محدودیتهای آوایی    171
    4-11-2- محدودیتهای معنایی    172
    4-11-3- محدودیتهای ساختواژی    172
         4-11-3-1- ممانعت    172
         4-11-3-2- نوع ستاک فعلی    173-172
    4-11-4- محدودیتهای نحوی    173
   بخش دوم: وندافزایی اشتقاقی
4-12- وندافزایی اشتقاقی در زبان فارسی معیار    175
4-13- وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی    175
    4-13-1- تبدیل ستاک فعلی به اسم    176   
        4-13-1-1- تبدیل ستاک حال به اسم    176
        4-13-1-2-تبدیل ستاک گذشته به اسم    176
    4-13-2- تبدیل اسم به ریشه فعلی    176
    4-13-3-تبدیل فعل تصریف شده به پایه غیرفعلی    177   
        4-13-3-1- تبدل فعل مضارع به اسم    177
        4-13-3-2- تبدیل فعل ماضی به اسم    178
        4-13-3-3- تبدیل فعل امر به مقوله غیر فعلی    178   
        4-13-3-4-تبدیل فعل نهی به مقوله غیر فعلی    178
    4-13-4-تبدیل صفت به اسم    179-178
4-14- اهمیت وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی    180-179
4-15- پیشوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی می پیوندند    180   
    4-15-1- پیشوند اشتقاقی نفی /na-, nâ-/    181-180
    4-15-2- پیشوندهای فعلی    183-181
                - تفاوت فعلهای مرکب و پیشوندی    183
                  تفاوت قیدها و پیشوندهای فعلی    183
       4-15-2-1- باز - /bâz-/    184
       4-15-2-2- سر - /sar-/    184
       4-15-2-3- پیش - /piš-/    184   
       4-15-2-4- بر - /bar-/    185
       4-15-2-5- در - /dar-/    185
       4-15-2-6- وا- /vâ-/    185
       4-15-2-7- پس - /pas-/    185
       4-15-2-8- فرا- /farâ-/    186
       4-15-2-9- فرو- /foru-/    186
       4-15-2-10- ور - /var-/    186
4-16- فهرست مشتقات حاصل از پیوند پیشوندهای فعلی با ستاکهای فعلی    188-186
4-17- جدول بسامدی پیشوندهای فعلی    188
4-18- پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای فعلی می پیوندند    189
     4-18-1- پسوندهای اشتقاقی ستاک حال    189
         4-18-1-1- -َنده /-ande/    190-189
             4-18-1-1-1- ستاکهیا حال بدون پسوند /-ande/    191-190
        4-18-1-2- -ِش /-eš/    191
        4-18-1-3- تکواژ صفر / /    191
        4-18-1-4- -ه، ـه /-e/    192-191
        4-18-1-5- -ان /-ân/    192
        4-18-1-6- -ا /-â/     192
        4-18-1-7- -َک /-ak/     192
        4-18-1-8- مان /-mân/     192
        4-18-1-9- -َند /-and/     193
        4-18-1-10- ناک /-nâk/     193
        4-18-1-11- گار/-gâr/      193
        4-18-1-12- - و /-u/    193
        4-18-1-13- - انه /-âne/    193
        4-18-1-14-  اک  /-âk/    193
        4-18-1-15- - ون /-un/     194
        4-18-1-16- - ال /-âl/     194
        4-18-1-17- گاه  /-gâh/    194
        4-18-1-18-چه /-?e/    194
        4-18-1-19—ار /-âr/     194
   4-18-2- پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته    194
       4-18-2-1- -َن /-an/    195-194
       4-18-2-2- -ه، ـه /-e/    195
           4-18-2-2-1- ستاکهای گذشته بدون پسوند اشتقاقی /-e/    196-195
       4-18-2-3-تکواژ صفر / /-    196
       4-18-2-4- -ار /-âr/     196
       4-18-2-5-گار  /-gâr/    196
       4-18-2-6-مان /-mân/    197
4-19- ستاکهای حال بدون مشتق    197
4-20- نکته ای درباره پسوندهای /-i, -gar, -gâh, -kâr/    198-197
4-21- جدول بسامدی پسوندهای ستاک حال    199-198
4-22-جدول بسامدی پسوندهای ستاک گذشته    200-199
4-23- تعداد وندهای اشتقاقی زبان فارسی که معیار که به ستاکهای  ساده فعلی
می پیوندند    200
4-24- تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای ساده فعلی می پیوندند    201
4-25- تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای ساده فعلی    202
4-26- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی اشتقاقی    202
    4-26-1- ویژگیهای آوایی وندافزایی اشتقاقی    203   
      
            4-26-1-1-درج واکه    204
        4-26-1-2-حذف واکه    204
        4-26-1-3-تغییر جایگاه تکیه    205
        4-26-1-4-هم آوایی    206-205
    4-26-2-ویژگیهای معنایی وندافزایی اشتقاقی    206
        4-26-2-1-تغییر معنا    206
        4-26-2-2-هسته معنایی    207-206
        4-26-2-3-بی قاعدگی و پیش بینی ناپذیر بودن معنا    207
        4-26-2-4-چندمعنایی    207
        4-26-2-5- نشانداری معنایی    208-207
  4-26-3- ویژگیهای ساختواژی وندافزایی اشتقاقی    208
        4-26-3-1- زایایی    208
            4-26-3-1-1- زایایی فرایند    209-208
            4-26-3-1-2- زایایی وند    209
            4-26-3-1-3- زایایی بر حسب نوع پایه    210-209
       4-26-3-2- واژگانی شدگی    210
       4-26-3-3-شفافیت و تیرگی    211-210
       4-26-3-4-ممانعت    212-211
       4-26-3-5-خلاء اتفاقی    212
       4-26-3-6-بی قاعدگی    213
       4-26-3-7-انحصار    214-213
       4-26-3-8-قابلیت جایگزینی     214
       4-26-3-9-وندافزایی چندگانه    216-215
       4-26-3-10-جانشینی وندها    216
       4-26-3-11-وندآرایی    217-216
   4-26-4- ویژگیهای نحوی وندافزایی اشتقاقی    218
       4-26-4-1-تعبیر مقوله پایه    218
       4-26-4-2-وند به عنوان هسته نحوی و تراوش ویژگی آن    221-218
       4-26-4-3- جایگاه وند اشتقاقی    222
       4-26-4-4- چارچوب زیر مقوله ای وند    223-222
       4-26-4-5- ساخت موضوعی    223
4-27- محدودیتهای وندافزایی اشتقاقی    224
     4-27-1- محدودیتهای دستوری    224
          4-27-1-1-محدودیتهای آوایی    225-224
          4-27-1-2- محدودیتهای معنایی    225
                4-27-1-2-1-ابهام معنایی    225
                4-27-1-2-2-نشانداری معنایی    225
       4-27-1-3- محدودیتهای ساختواژی    225
            4-27-1-3-1-ممانعت    226
            4-27-1-3-2-عدم تناسب گونه ای وند و ستاک فعلی    226
            4-27-1-3-3-تعداد وندهای اشتقاقی    227-226
            4-27-1-3-4-زایا نبودن وند    227
       4-27-1-4--محدودیتهای نحوی    227
            4-27-1-4-1-واژه بست    227
            4-27-1-4-2-پسوند تصریفی مطابقت    228
    4-27-2- محدودیتهای غیر دستوری    228
       4-27-2-1- محدودیتهای زیباشناختی    228

فصل پنجم: یافته ها و پیامدها
5-1- پیش گفتار    230
5-2- یافته های پژوهش    230
   5-2-1- زبان فارسی معیار از چه وندها و ستاکهای ساده فعلی در وند افزایی استفاده می کند؟    232-230
    5-2-2-ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی چیست؟    232
     5-2-3- تغییرات حاصل از انواع وندافزایی چیست؟    232
    5-2-4-وندافزایی تابع چه محدودیتهایی است؟    232
    5-2-5-چه تفاوتهایی در نتیجه وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار دیده می شود؟    234-233
5-3- پیامدهای نظری و کاربردی پژوهش    234
   5-3-1-وندهای تصریفی    235
   5-3-2- وندهای اشتقاقی    236-235
   5-3-3- ستاکها    237-236
    5-3-4- فرایندها    238-237
5-4- پیشنهادهایی برای پژوهشهای بیشتر    238
- واژه نامه
    واژه نامه فارسی – انگلیسی    248-240
    واژه نامه? انگلیسی – فارسی    257-249
- کتابنامه
   - کتابنامه فارسی    263-259
    - کتابنامه انگلیسی    265-264
 چکیده انگلیسی    267-265
- پیوست
    پیوست 1: افعال ساده پربسامد
    پیوست 2: ریشه های فعلی با دو ستاک گذشته
    پیوست 3: صورتهای سببی
    پیوست 4: ستاکهای گونه گفتاری
    پیوست 5: اسامی خاص مشتق
چکیده
به منظور بیان و توصیف مفاهیم و حفظ و غنای زبان می توان با استفاده از فرایند وندافزایی اقدام به واژه سازی و واژه پردازی کرد. این پژوهش بر آن است تا انواع وندها و ستاکهای ساده فعلی را که طی وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار از آنها استفاده می شود، تعیین نماید.?علاوه بر آن ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی به همراه تغییرات حاصل از این فرایند درهر یک از بخشهای نظام زبان بررسی خواهد شد. عواملی که مانع انواع وندافزایی می شوند، مطالعه خواهند شد و به تفاوت دو گونه نوشتاری و گفتاری زبان فارسی معیار که در نتیجه اعمال وندافزایی مشاهده می شوند، اشاره می شود. با توجه به نظریه حاکمیت و مرجع گزینی و طبق نتایج به دست آمده از بررسی داده های پیکره، در زبان فارسی معیار که دارای دو نوع وندافزایی آشکار و غیرآشکار است، از 49 پیشوند و پسوند تصریفی و اشتقاقی و 352 ستاک ساده فعلی طی وندافزایی تصریفی و اشتقاقی استفاده می شود. ستاکهای ساده فعلی، حاصل اتصال پسوند تصریفی زمان به ریشه انتزاعی فعل هستند. ریشه فعل، در هسته گروه فعلی و عناصر تصریفی فعل در هسته گروه تصریفی قرار دارند و وندهای اشتقاقی نیز دارای هیچ سطحی در سلسله مراتب ایکس تیره نیستند. در وندافزایی  به ستاک فعل گذر از وندافزایی غیر آشكار تصریفی الزامی است. هر یک از انواع وندافزایی شامل ویژگیهای آوایی، معنایی، ساختواژی و نحوی خاصی است و در نتیجه اعمال آن تغییراتی در بخشهای نظام زبان به وجود می آید. علاوه بر آن، گاه عواملی دستوری و غیردستوری مانع این فرایند می شوند. همچنین در نتیجه وندافزایی تغییراتی در گونه های مختلف زبان مشاهده می شود. نوع ستاک، نوع وندها، تعداد وند و بر چسب گونه ای (نوشتاری و گفتاری) وندها و ستاکها در وندافزایی حائز اهمیت است.
کلید واژه ها: وند، وندافزایی، ستاک ساده فعلی، نظریه حاکمیت و مرجع گزینی، زبان فارسی نوشتاری و گفتاری معیار

کتابنامه
کتابنامه فارسی:
- ابوالقاسمی ، محسن (1377) دستور تاریخی مختصر زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت.
- احمدی گیوی، حسن (1380) دستور تاریخی فعل، دو جلدی، تهران: قطره
- اسحاقی، حمید (1375) وندهای تصریفی در زبان فارسی ، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر میرعمادی، دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
- افراشی ، آزیتا (1381) اندیشه هایی در معنی شناسی (یازده مقاله) ، تهران: انتشارات فرهنگ کاوش
- انوری ، حسن و گیوی، حسن (1363) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات فاطمی
- باطنی، محمدرضا (1378) توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر
- بصاری،طلعت (1354) دستور زبان فارسی،تهران:طهوری
- پیرشفیعی، سرور (1361) فرایندهای واژه سازی در زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر علی محمد حق شناس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- حق شناس ، علی محمد (1370) تاریخ مختصر زبانشناسی ، نوشته آر.اچ. روبینز ، تهران: نشر مرکز
- خلیلی، کامیاب (1371) فرهنگ مشتقات مصادر فارسی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)
-                                      (1378) فرهنگ مشتقات مصادر فارسی، ده جلدی، تهران: نشر کارنگ
- دبیر مقدم، محمد (1376) فعل مرکب در زبان فارسی ، مجله زبانشناسی ، س 12، ش 1 و 2
-                            (1378) زبانشناسی نظری(پیدایش و تكوین دستور زایشی)،تهران:انتشارات سخن
- رازی، شمس الدین محمدبن قیس، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش محمدتقی مدرس رضوی (1338)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
- سامعی، حسین (1375) واژه سازی در زبان فارسی، رساله دکتری به راهنمایی دکتر علی محمد حق شناس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- شریعت، محمد جواد (1375) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات اساطیر
- شریف، لیلا (1381) بررسی مشتقات گوناگون افعال زبان فارسی مدرن و کاربرد متفاوت آنها در گونه های مختلف معنایی و دستوری ، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر حسین وثوقی، دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکز
- شقاقی ، ویدا (1376) واژه بست چیست؟ آیا در زبان فارسی چنین مفهومی کاربرد دارد؟ مجموعه مقاله های سومین کنفرانس زبانشناسی ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- صادقی، علی اشرف / ارژنگ ، غلامرضا (1358) دستور سال دوم، سوم و چهارم آموزش متوسطه عمومی (فرهنگ و ادب)، تهران: وزارت آموزش و پرورش
-                                              (1362) زبان معیار، نشر دانش، سال 3، ش 4
-                                           (72-1370) شیوه ها و امکانات واژه سازی در زبان فارسی معاصر، ش 3، 4، 6 و 9، تهران : نشر دانش
-                                       (1372) درباره فعلهای جعلی در زبان فارسی، مجموعه مقالات سمینار زبان فارسی و زبان علم ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
- صفوی ، کوروش (1379) درآمدی بر معنی شناسی، تهران: حوزه هنری
- صمصامی، سید محمد (1346) کاملترین دستور زبان فارسی درباره پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی، اصفهان: مشعل
- طباطبایی، علاءالدین (1376) فعل بسیط فارسی و واژه سازی ، تهران: مرکز نشر
-                                        (1382) اسم و صفت مرکب در زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
- غلامعلی زاده ، خسرو (1380) ساخت زبان فارسی، تهران: انتشارات احیاء کتاب
- فری ، یحیی (1370) فرایندهای اسم ساز در زبان فارسی ، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر علی محمد حق شناس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- قریب، عبدالعظیم و دیگران (1363) دستور زبان پنج استاد، تهران: انتشارات اشرفی
- قطره، فریبا (1379) فرایندهای اسم سازی در زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر محمد دبیرمقدم، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبایی
- کشانی، خسرو (1371) اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
- کلباسی ، ایران (1380) ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- کمالی نفر، سپیده (1378) بررسی پیشوندها و پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر علی محمد حق شناس، دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
- محمد ابراهیمی جهرمی، زینب (1382) بررسی ساختار گروه فعلی در زبان فارسی گفتاری معیار در مقایسه با زبان فارسی نوشتاری معیار ، رساله دکتری به راهنمایی دکتر علی محمد حق شناس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
- مدرس خیابانی، شهرام (1378) بررسی وندهای زبان فارسی از دیدگاه صرف واژگانی ، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر کوروش صفوی، دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
- مشکوه الدینی، مهدی (1373) دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری ، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
- معین، محمد (1364) فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر
- مقربی، مصطفی (1372) ترکیب در زبان فارسی، تهران: انتشارات توس
- میرزایی ، نجفعلی (1372) فرهنگ اصطلاحات دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات مدین
- ناتل خانلری، پرویز (1363) تاریخ زبان فارسی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران
-                                        (1370) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات توس
-                                           (1373) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات توس
- نوبهار، مهرانگیز (1372) دستور کاربردی زبان فارسی ، تهران: انتشارات رهنما
- نیساری، سلیم (1353) گروه بندی افعال فارسی، سومین کنگره تحقیقات ایرانی، تهران
- هاجری، ضیاءالدین (1377) فرهنگ وندهای زبان فارسی (شامل پیشوندها ، پسوندها و میانوندها)، تهران: انتشارات آوای نور
 
کتابنامه انگلیسی:
-    Bauer, L. (1983) English Word-Formation, Cambridge: Cambridge university Press.
-    Carstairs-McCarthy, Andrew (1992) Current Morphology, London: Routledge.
-    Chomsky, N. (1981) Lectures on Government and Binding, Dordrecht: Foris Publication.
-    Chomsky, N. (1970) Remarks on Nominalization, in R.A.Jacobs and P.S.Rosenbaum, eds., Reading English Transformational Grammar, Ginn, waltham, Massachusetts.
-    Crystal, David (1992) An Encyclopedic Dictionary of Language and Languages, USA: Blackwell.
-    Di Sciullo, A.M and Williams, E. (1987) on Defining the Word, Cambridge Mass: MIT Press.
-    Haegeman, L. (1994) An Introduction to Government and Binding Theory, 2nd Edition, Oxford: Blackwell .
-    Haspelmath, M. (2002) Understanding Morphology, London: Arnold Publishers.
-    Katamba, Francis (1993) Morphology, Macmillan Press: LTD.
-    Kiparsky, P. (1982b) Lexical Morphology and Phonology, in yang, I.S.(ed.) Linguistics in the morning calm (Seoul: Hanshin)
-    Lieber, R. (1980) on the Organization of the Lexicon, Cambridge: MIT
-    Malmkjar, K. (1991) the Linguistic Encyclopedia, London: Routledge.
-    Mathews, P.H. (1991) Morphology, Cambridge university Press .
-    Selkirk, E.O. (1982) the Syntax of Words, Cambridge Mass: MIT.
-    Spencer, A. (1991) Morphological Theory, an Introduction to Word Structure in Generative Grammer, Oxford: Blackwell .
-    Williams, E. (1981a) on the Notion Lexically Related and Head of a Word, Linguistic Inquiry.
-    Williams, E. (1981b) Argument, Structure and Morphology, Linguistic Review.
-    Yensen, J.T. (1990) Morphology, Word Structure in Generative Grammar, Amsterdom: John Benjamins publishing co.
 
Abstract:
For expressing and describing the concepts and for enriching the language, word – formation and word-processing can be done through affixation. This thesis is an attempt to determine affixes and verbal simple stems which are used in different variants of standard persian affixation. In addition, the properties of different kinds of affixation are surveyed as well as the changes resulted from this process in every component of language system. Affixation restrictions and the differences of the two language variants resulted from affixation will be studied. With respect to Government and Binding theory and the analysis of corpus, it became clear that in standard persian which includes overt and covert affixation, 49 derivational and inflectional prefixes and suffixes and 352 verbal simple stems are used in derivational and inflectional affixation. Verbal simple stems are made of abstract roots connected to the inflectional tense suffix. While verbal abstract root is placed under V, verbal inflectional constituents are placed in inflectional slot. Derivational affixes have no level in   hierarchy. Inflection in verbal affixation is obligatory. Each kind of affixation includes phonetic, semantic, morphological and syntactic properties and brings about some changes in every component of language system. Sometimes, grammatical and ungrammatical factors restrict this process. Following affixation, some differences are seen in different variants of the language . In affixation, the kind of stems and affixes, and their variants as well as the number of affixes are important.
Key words: Affix, Affixation, Verbal Simple Stems, Government and Binding Theory, Standard Written and Spoken Persian.