ارزیابی نظریه معرفت شناختی یا پوزیتیویسم

فهرست مطالب

1)مقدمه    1
2)رویكرد واژه شناختی    3
3)رویكرد تاریخی (ماهیت نظریه):    4
الف) پوزیتیویسم؛ نسل نخست (لاك، هیوم، كنت)    4
ب)پوزیتیویسم، نسل دوم (حلقه وین)    11
ج)پوزیتویسم: نسل سوم (كارل همپل)    14
4)تاثیر محیط اجتماعی - سیاسی بر شكل گیری نظریه پوزیتیویسم    16
5) اثر بخشی پوزیتیویسم بر مسائل سیاسی و اجتماعی:    19
6)نقد و نتیجه گیری    24
فهرست منابع و یادداشتها    29

1)مقدمه
پوزیتیویسم چیست؟ «پوزیتیویسم به مثابه یك رهیافت علمی در علوم اجتماعی معتقد است كه امور می‌بایستی به مثابه واقعیات محض مطالعه شوند و رابطه بین واقعیات مزبور می‌تواند به وضع قوانین علمی منجر شود.
برای پوزیتیویست‌ها، چنین قوانینی شانی مشحون از حقیقت دارند و واقعیات اجتماعی به همان شیوه واقعیات طبیعی‌ می‌بایستی مورد مطالعه واقع شوند».]1 [
هر چند ارائه چنین تعریفی از سوی «اسمیت» در كتاب «علم اجتماعی در تردید»، ضامن پرهیز از آشفتگی واژه شناختی در برخورد با نظریه‌ای به گستردگی پوزیتیویسم است؛ اما «پرتاب شدگی» قابل ملاحظ‌ایی كه در اثر مطالعه تعاریفی از این دست به محقق دست می‌دهد، وی را بلافاصله به جستجوی ریشه‌های معرفتی نظریه مزبور سوق می‌دهد تا از احساس غریب «پرتاب شدگی» فاصله بگیرد.

منابع
)نظریات كمی گرایانه توسعه به نحو جالبی با تاكید بر رابطه معنادار بودن در منبع ذیل در مورد توجه قرار گرفته است:
برتران بدیع. توسعه سیاسی. چ اول . ترجمه دكتر احمد نقیب زاده. تهران. نشر قوس. 1376. صص 33-29.
37)آنتونی گیدنز. همان كتاب صص 152-151.
38) Ibid.
39)برای نگاهی تفصیلی به این نقد نگاه كنید به : تام باتامور. مكتب فرانكفورت. چ اول. اصفهان. نشر پرسش. 1373. صص 45-37.
40)اقتباس از : راجر تریگ. همان كتاب صص 19-18.
41)آلن. اف. چالمرز. چیستی علم . درآمدی بر مكاتب علم شناسی فلسفی. چ ششم. ترجمه دكتر سعید زیبا كلام . تهران. سمت . 1384. ص 50.
42)اقتباس از: راجر تریگ. همان كتاب. صص 178-171.
43)اقتباس از: دكتر سعید زیباكلام. معرفت شناسی اجتماعی (طرح و نقد مكتب ادینبورا). چ اول. تهران. سمت. 1384. صص 261-259.
(این نظریه كه در معرفت شناسی مكتب ادینبورا تحت عنوان آموزه حیل و از آموزه دو هم – كوآین اخذ شده است از سوی بری بارنز مورد تاكید قرار گرفته است.)
44)اقتباس از: مرتضی مردیها. فضیلت عدم قطعیت در علم شناخت اجتماع. چ اول. تهران. انتشارات طرح نو. 1382. صص 99-81.